Author: Zaxos Fisentzides

Με αφορμή την πρόσφατη συνεδρίαση του Εθνικού Φορέα Δημογραφικής Πολιτικής που εξετάζει τρόπους ενίσχυσης και εκσυγχρονισμού του, ώστε να μπορέσει να ανταποκριθεί με επάρκεια στις διαμορφούμενες προκλήσεις, η ΣΕΚ επαναλαμβάνει ότι το δημογραφικό ζήτημα συνεχίζει να αποτελεί μια πολυπαραγοντική απειλή για τον κοινωνικό ιστό της χώρας μας.

Tις επόμενες δεκαετίες αναμένεται ταχεία αύξηση του ποσοστού γήρανσης του πληθυσμού στις χώρες της ΕΕ, με αποτέλεσμα η σημαντική μείωση στο ποσοστό του ενεργού πληθυσμού να προκαλέσει τεράστια προβλήματα, στον κοινωνικό ιστό στην αγορά εργασίας και στα συστήματα κοινωνικών ασφαλίσεων, λόγω της αδυναμίας να ανταπεξέλθουν στη βάση των οικονομικών τους δεδομένων.

Για αυτό και θα πρέπει το δημογραφικό να αποτελέσει μέρος της συζήτησης για τη μεταρρύθμιση του Συνταξιοδοτικού Συστήματος, λαμβάνοντας υπόψη ότι στη βάση της τελευταίας αναλογιστικής μελέτης, μέχρι το 2080 διαφαίνεται πως δυο εργαζόμενοι θα χρειάζεται να επωμίζονται το βάρος της συντήρησης ενός συνταξιούχου.

Επίσης στοιχεία από την Ευρωπαϊκή Ένωση, καταδεικνύουν ότι η δυνατότητα αύξησης του δείκτη γονιμότητας συνδέεται άμεσα με τις κοινωνικές παροχές και ιδιαίτερα με τα μέτρα που στηρίζουν οικονομικά τις οικογένειες και που συμφιλιώνουν την οικογενειακή και εργασιακή ζωή.

Η ΣΕΚ τονίζει ότι η λύση του δημογραφικού προβλήματος μπορεί να αναζητηθεί μέσα στο πλαίσιο της επανασύστασης των κοινωνικών δομών, της δημιουργίας ενός πλέγματος κοινωνικής προστασίας που θα εγγυάται στον Κύπριο πολίτη ικανοποιητικό επίπεδο αξιοπρεπούς διαβίωσης, της προώθησης της ισότητας των φύλων στην εργασία, της διαχείρισης της μετανάστευσης και της ενίσχυσης της εκπαίδευσης με τρόπο ώστε να επιτυγχάνεται η σύζευξη του επαγγελματικού προσανατολισμού με τις πραγματικές ανάγκες στην αγορά εργασίας.

Η ΣΕΚ εισηγείται επίσης τη λήψη μέτρων που θα στοχεύουν στην ενίσχυση των πολιτικών που αφορούν την οικογένεια, μεταξύ αυτών την παραχώρηση κινήτρων για δημιουργία δομών φροντίδας παιδιών πλησίον των χώρων εργασίας, παραχώρηση της γονικής άδειας με πλήρεις απολαβές, περαιτέρω επέκταση της άδειας μητρότητας και της άδειας πατρότητας, την περαιτέρω οικονομική ενίσχυση/επιχορήγηση των υπογόνιμων ζευγαριών όπως επίσης και την περαιτέρω στόχευση στις πολιτικές συμφιλίωσης οικογένειας και εργασίας.

Παράλληλα θα πρέπει να δημιουργηθεί ένα ολιστικό πλαίσιο μεταναστευτικής πολιτικής , με στόχο την καλύτερη ενσωμάτωση των μεταναστών στην οικονομική και κοινωνική ζωή της χώρας, την προσέλκυση αλλοδαπών υψηλής κατάρτισης από Τρίτες Χώρες, στο πλαίσιο πάντοτε της Στρατηγικής Απασχόλησης Εργαζομένων από Τρίτες Χώρες και την εξασφάλιση σε αυτούς αξιοπρεπών συνθηκών εργασίας και διαμονής. Σημαντική πτυχή θα αποτελέσει και η προσπάθεια τιθάσευσης εκροών ντόπιου προσοντούχου δυναμικού, ώστε η Κύπρος να αξιοποιεί στην αγορά εργασίας τα δικά της ταλέντα.

Σε αυτή την προσπάθεια διαχείρισης των επιπτώσεων του δημογραφικού εφιάλτη οι Κοινωνικοί Εταίροι θα πρέπει να έχουν ουσιαστικό ρόλο, γνωρίζοντας ότι οι επιδράσεις του δημογραφικού, ποικίλουν και αποκτούν τη δική τους ξεχωριστή βαρύτητα, ειδικότερα όταν αφορούν ημικατεχόμενη πατρίδα, με την κατοχική δύναμη να διοχετεύει επιτηδευμένα παράνομους μετανάστες μέσω της πράσινης γραμμής με στόχο να προκαλεί προβλήματα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Αναμένουμε το συντομότερο οι προτάσεις που τέθηκαν από τη ΣΕΚ και άλλους φορείς για εκσυγχρονισμό του Φορέα να πάρουν σάρκα και οστά, ώστε χωρίς περαιτέρω χρονοτριβή να αρχίσει να παράγεται ουσιαστική δουλειά και σε συνδυασμό με την πολιτική βούληση να δημιουργηθεί ένα πλέγμα ουσιαστικών μέτρων και παρεμβάσεων που να δρουν αυτόνομα αλλά και συνδυαστικά ώστε να αρχίζουν να καταγράφονται τα πρώτα θετικά αποτελέσματα.

Τέλος η ΣΕΚ αναδεικνύει το γεγονός πως η πολιτική που παραπέμπει στην προώθηση εργαζομένων από Τρίτες Χώρες, χωρίς προϋποθέσεις και κριτήρια, μακριά από το πλαίσιο κοινωνικού διαλόγου, πλήττει την ομαλή λειτουργία της αγοράς εργασίας και των εργασιακών σχέσεων, υποβαθμίζει την Ευρωπαϊκή Πολιτική για ενίσχυση των δεξιοτήτων και αύξηση της παραγωγικότητας, ενώ ταυτόχρονα δημιουργεί κινδύνους σε σχέση με την ποιοτική αναβάθμιση συγκεκριμένων τομέων της οικονομίας.

Η ελάχιστη μείωση την οποία παρουσίασαν τα εργατικά ατυχήματα το 2023 συγκριτικά με το 2022 μια μείωση μόλις του 0,5%, αναδεικνύει αφενός την ανάγκη για μεγαλύτερη λήψη μέτρων εκ μέρους
των εργοδοτών για θέματα ασφάλειας των εργαζομένων και αφετέρου την ανάγκη εκ μέρους των αρμόδιων υπηρεσιών όπως προχωρούν σε εντατικούς ελέγχους στους χώρους εργασίας τόσο για προληπτικούς λόγους όσο και για καταγγελίες σε όσους εργοδότες δεν τηρούν τα μέτρα ασφαλείας και δεν συμμορφώνονται με τις υποδείξεις.

Η ΣΕΚ επαναλαμβάνει για ακόμα μια φορά πως θα πρέπει οι αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες να στελεχωθούν επαρκώς και να είναι σε εγρήγορση και να εντατικοποιούν τους ελέγχους και τις επιθεωρήσεις, ειδικά τώρα όπου η καλοκαιρινή περίοδος έχει ήδη αρχίσει και η οικονομική
δραστηριότητα εντείνεται, ώστε να προληφθούν ανεπιθύμητα εργατικά ατυχήματα, τα οποία θέτουν σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές. Οι εργοδότες έχουν υποχρέωση όπως λαμβάνουν όλα τα μέτρα ασφάλειας και υγείας στους χώρους εργασίας ώστε να μην τίθεται σε κίνδυνο η σωματική ακεραιότητα και να επενδύουν περισσότερο στο θέμα της εκπαίδευσης και κατάρτισης. Σημαντική
προτεραιότητα πρέπει να αποτελέσει η εφαρμογή των συλλογικών συμβάσεων σε όλους τους χώρους εργασίας αφού η συνδικαλιστική δράση μπορεί να λειτουργήσει καταλυτικά στην προστασία της ασφάλειας και υγείας των εργαζομένων.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας (ΤΕΕ) θύματα εργατικών ατυχημάτων φαίνεται πως είναι κυρίως οι ανειδίκευτοι εργάτες. Με βάση τα στοιχεία μεγάλος αριθμός ατυχημάτων αφορούσε ανειδίκευτους εργάτες, χειρώνακτες και μικροεπαγγελματίες.

Συγκεκριμένα από σύνολο 1328 ατυχημάτων που έγιναν το 2023 τα 521 ή 39,2% περιλάμβαναν την πιο πάνω κατηγορία εργαζομένων, κάτι που θα πρέπει να ανησυχεί ιδιαιτέρως τις αρμόδιες
κρατικές υπηρεσίες.

Μέσα από τα στοιχεία διαφαίνεται πως σημαντική αύξηση των ατυχημάτων παρουσιάζει ο τομέας της μεταφοράς και αποθήκευσης, 27,8%.

Την ίδια ώρα παρατηρήθηκε ελαφριά μείωση στις κατασκευές από 255 σε 222 για τα έτη 2022 και 2023 αντιστοίχως. Σε ότι αφορά την οικονομική δραστηριότητα όπου συμβαίνουν τα περισσότερα εργατικά ατυχήματα αυτή είναι στα ξενοδοχεία και την εστίαση (284 – 21,4%), ακολουθεί ο τομέας των κατασκευών (222 – 16,7%), της μεταποίησης (203 – 15,3%) και ο τομέας του χονδρικού
και λιανικού εμπορίου (165 – 12,4%).

Σε σχέση με την υπηκοότητα των εργαζομένων οι οποίοι τραυματίζονται εν ώρα εργασίας, το 62,3% είναι Κύπριοι, το 23,6% υπήκοοι της Ε.Ε, και 14,1% υπήκοοι από τρίτες χώρες. Τα περισσότερα ατυχήματα για το 2023 καταγράφονται στην επαρχία Λεμεσού και ακολουθούν η Λευκωσία, η Λάρνακα, η Πάφος και η ελεύθερη Αμμόχωστος. Επίσης, αξίζει να σημειωθεί πως η πλειοψηφία των ατυχημάτων συμβαίνει σε επιχειρήσεις οι οποίες εργοδοτούν από 50 μέχρι 249 άτομα
(δηλαδή επιχειρήσεις οι οποίες είναι σχετικά μεγάλες με βάση τα κυπριακά δεδομένα).

Την ίδια ώρα η ΣΕΚ έχει ήδη ξεκινήσει τη διεξαγωγή μελέτης η οποία αφορά θέματα υγείας και ασφάλειας στους χώρους εργασίας τα αποτελέσματα της οποίας αναμένεται να ανακοινωθούν τον ερχόμενο Σεπτέμβριο. Σκοπός είναι η εξαγωγή έγκυρων συμπερασμάτων για το θέμα αυτό, να γίνει ενημέρωση των αρμοδίων και να ληφθούν τα κατάλληλα διορθωτικά μέτρα εκεί και
όπου πρέπει.

Τα κυριότερα ανοικτά εργασιακά ζητήματα που αντιμετωπίζει η χώρα αυτή τη στιγμή θα πρέπει να τύχουν διαχείρισης από την παρούσα κυβέρνηση με πολύ προσοχή και προπάντων με αγαστή συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους. Παρά το γεγονός πως η κυπριακή οικονομία δείχνει ανθεκτικότητα στους εξωτερικούς κραδασμούς και το δημοσιονομικό πλεόνασμα της κυβέρνησης διατηρείται σε υψηλά επίπεδα, εντούτοις είναι σημαντικό όπως η κυβέρνηση προχωρήσει στην
υλοποίηση πολιτικών οι οποίες θα δώσουν λύσεις στα καθημερινά προβλήματα των εργαζομένων.

Ως εκ τούτου η ΣΕΚ θεωρεί σημαντικό όπως η κυβέρνηση κατευθύνει τις προσπάθειες
της και αναλάβει δράσεις:

• Στο ζήτημα της επέκτασης των συλλογικών συμβάσεων στη βάση και της ευρωπαϊκής οδηγίας, με στόχο να καλύπτεται τουλάχιστον το 80% των εργαζομένων. Αυτή τη στιγμή στην Κύπρο μόνο το 43% των εργαζομένων καλύπτεται από συλλογικές συμβάσεις. Η κυβέρνηση στη βάση και των οδηγιών της Ε.Ε θα πρέπει το επόμενο χρονικό διάστημα να εκπονήσει ένα Σχέδιο Δράσης ώστε να χαράξει στρατηγική υλοποίησης του πιο πάνω στόχου.
• Στο πρόβλημα της στέγασης εξελίσσεται σε μείζον ζήτημα για τους νέους μας. Η κυβέρνηση θα πρέπει να εξεύρει τους τρόπους μέσα από τους οποίους θα προχωρήσει στη σύσταση του Ενιαίου Φορέα Στέγασης, κάτι που ήταν άλλωστε και προεκλογική της δέσμευση.
• Σε σχέση με το ζήτημα των μεταρρυθμίσεων, ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει να δοθεί στη βάση
  μιας συνολικής μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού συστήματος αλλά και της φορολογικής μεταρρύθμισης για ομαλή μετάβαση στην πράσινη ανάπτυξη. Η ΣΕΚ δεν κρύβει τον προβληματισμό της από το γεγονός ότι στην περίπτωση της φορολογικής μεταρρύθμισης και
  της πράσινης μετάβασης, δεν έχει διεξαχθεί ουσιαστικός πολιτικός και κοινωνικός διάλογος
  με ορατό τον κίνδυνο το βάρος από τον φόρο άνθρακα να επωμιστούν τα χαμηλά εισοδηματικά στρώματα. Την ίδια ώρα τα αντισταθμιστικά μέτρα για την πράσινη μετάβαση ακόμα μελετώνται από την κυβέρνηση.
• Σε ότι αφορά το θέμα του μηχανισμού καταβολής της Αυτόματης Τιμαριθμικής Αναπροσαρμογής (ΑΤΑ), η παρούσα κυβέρνηση θα κριθεί το επόμενο χρονικό διάστημα. Είναι σημαντικό να γνωρίζει η κυβέρνηση πως τυχόν αλλοίωση της φιλοσοφίας του θεσμού της ΑΤΑ, θα πλήξει την αγοραστική δύναμη χιλιάδων εργαζομένων. Αυτό θα οδηγήσει σε ακόμα μεγαλύτερη ανισορροπία προς όφελος της κερδοφορίας των επιχειρήσεων και με κόστος τους μισθωτούς. Η ΣΕΚ διαχρονικά πορεύτηκε με ανεξαρτησία θέσεων πολιτικής και αυτό θα συνεχίσει να πράττει με αποκλειστικό γνώμονα τα συμφέροντα των εργαζομένων. Γι’αυτό σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές πολιτικές οι οποίες υποβαθμίζουν τον κοινωνικό διάλογο και τις εργασιακές σχέσεις ενώ διαβρώνουν και την αγοραστική δύναμη των εργαζομένων και τα δικαιώματα τους.

O καύσωνας αποτελεί ένα περιβαλλοντικό φαινόμενο με σοβαρές επιπτώσεις στην ανθρώπινη
υγεία. Ειδικότερα οι εργαζόμενοι που εκτίθενται σε ψηλές θερμοκρασίες, είτε λόγω της φύσης της δουλειάς τους, είτε λόγω της απουσίας κατάλληλων μέτρων προστασίας, αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο για την υγεία και την ασφάλεια τους.

Οι επιπτώσεις δεν επηρεάζουν μόνο τη φυσική τους υγεία αλλά και την αποδοτικότητα τους με επακόλουθο να μειώνεται η συγκέντρωση και να αυξάνεται ο κίνδυνος λαθών και
ατυχημάτων.

Είναι για αυτούς τους λόγους που η ΣΕΚ, θέτοντας ψηλά στις προτεραιότητες της τα ζητήματα ασφάλειας και υγείας στην Εργασία, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου,τονίζοντας ότι η θερμική καταπόνηση στην Κύπρο μπορεί να προκαλέσει σοβαρές βλάβες στην υγεία των εργαζόμενων μέχρι και θάνατο από θερμοπληξία.

Προς την κατεύθυνση αυτή η ΣΕΚ καλεί το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας να εντατικοποιήσει τους ελέγχους, ειδικά σε χώρους εργασίας οι οποίοι απασχολούν εργαζόμενους που είναι εκτεθειμένοι στις υψηλές θερμοκρασίες πχ Οικοδομές και να προβαίνει σε συστάσεις και να καταγγέλλει όσους εργοδότες δεν συμμορφώνονται με τις υποδείξεις του Τμήματος και παραβιάζουν τις
σχετικές νομοθεσίες.

Οι εργοδότες, σύμφωνα με τον Κώδικα για αντιμετώπιση της θερμικής καταπόνησης, που ρυθμίζεται μέσα από νομοθεσία, πρέπει να καταγράφουν τις μετρήσεις θερμοκρασίας και υγρασίας, καθώς και τα μέτραπου λαμβάνουν, χρησιμοποιώντας τα έντυπα που προβλέπει η νομοθεσία. Αυτό διασφαλίζει την τήρηση των κανονισμών με στόχο την προστασία των εργαζομένων.

Η συμμόρφωση με τον Κώδικα Πρακτικής για τη Θερμική Καταπόνηση των Εργαζομένων είναι
αναγκαία για την εξασφάλιση ενός ασφαλούς και υγιούς εργασιακου περιβάλλοντος.

Με αφορμή τους τελευταίους παρατεταμένους καύσωνες καλούμε τους εργοδότες να εφαρμόζουν τα απαιτούμενα μέτρα προστασίας και τους εργαζόμενους να ενημερώνονται για τα δικαιώματά τους.

Επίσης μπορούν να αποτείνονται στις συντεχνίες τους ζητώντας καθοδήγηση και παρέμβαση αν κρίνουν πως οι εργοδότες τους δεν τηρούν τον κώδικα και τη σχετική νομοθεσία.